Jan Hammer

Kariera Jana Hammera rozpoczęła się od muzyki klasycznej, poprzez jazz i rock, aż do elektroniki, dźwięków syntezatorów, mediów interaktywnych, telewizji, filmu i animacji. Jego dokonania nagrodzono nagrodami Grammy i wieloma złotymi i platynowymi płytami na całym świecie. Jego nazwisko można znaleźć na wielu płytach począwszy od albumów solowych od 1970 do 1990, jak i na wspołtwórczych z: Jeff Beck, Al Di Meola, Mick Jagger, Carlos Santana, Stanley Clarke, Neal Schon, Elvin Jones i wieloma innymi.

Jan Hammer skomponował i wyprodukował 14 soundtracków, muzykę do 90 odcinków "Miami Vice" (razem 4 soundtracki z czego motyw przewodni stał się numerem jeden na światowych listach), 20 odcinków do brytyjskiego serialu "Chancer", i muzykę do "BEYOND the Mind's Eye" - jednych z najlepiej sprzedających się videoklipów w historii Billboardu.

Urodził się w Czechosłowacji, w Pradze. Na pianinie rozpoczął grać w wieku 4 lat, regularne lekcje podjął w wieku 6 lat. Już w wieku 14 lat występował ze swoim jazzowym trio w Europie wschodniej. Wstąpił do Praskiej Akademii Muzyki, ale wraz z Radziecką inwazją w 1968, wyjechał do Stanów, gdzie otrzymał stypendium do Szkoły Muzyki Berklee w Bostonie i przyjął obywatelstwo amerykańskie.

Przez jeden rok Jan występował z Sarah Vaughan jako klawiszowiec/dyrygent. W 1971 został członkiem Mahavishnu Orchestra, wtedy najbardziej cenionej grupy jazzowo-rockowej, sprzedającej ponad 2 miliony płyt na świecie i wykonującej 530 koncertów, aż do pożegnalnego koncertu 31 grudnia 1973.

Karierę solową rozpoczął płytą "The First Seven Days" (1975), wyprodukowaną i nagraną w Red Gate Studio na jego farmie na północy stanu Nowy York. Przez dekadę wyprodukował i wykonał ponad 20 albumów ze swoimi własnymi zespołami (The Jan Hammer Group, a później Hammer) i z takimi muzykami jak Beck, Di Meola, Neal Schon (z Journey) i innymi. W 1983 Jan dołączył do Becka, Jimmiego Page'a, Erica Claptona, Joe Cocker'a i innych w serii koncertów dobroczynnych na rzecz Ronnie Lane's ARMS (Action Research into Multiple Sclerosis). W 1984 Jan grał na She's The Boss Micka Jaggera i Flash Jeffa Becka - gdzie za piosenkę "Escape" dostał nagrodę Grammy.

W tym samym roku Jan Hammer nagrał trzy główne soundtracki, kilka filmów dokumentalnych, filmów dla telewizji, reklamówek i ramówek telewizyjnych. Największe wyzwanie przyszło jesienią 1984 roku, kiedy to producenci "Miami Vice" zwerbowali go cotygodniowego udzwiękawiania kolejnych odcinków serialu.

W 1985 roku "Miami Vice Theme" (MCA Records) było hitem Billboardowej listy 100 najlepszych singli, w wyniku czego stało się pierwszym i jedynym oryginalnym wykonaniem intrumentalnym z soundtracku telewizyjnego, które osiągneło taki sukces. "Miami Vice Theme" stało się miedzynarodowym przebojem i przyniosło Hammerowi dwie nagrody Grammy: za najlepszy utwór pop intrumentalny i najlepszą kompozycję instrumentalną.

"Miami Vice II" i "Escape From Television" wydano w milionach egzemplarzy w 1987, obie płyty zawierały "Crockett's Theme", które stało się europejskim hitem, dostając się na czołówki list przebojów w sześciu krajach. Cały kolejny rok nagrywał muzykę do serialu. Pół roku przeznaczył na budowę nowego studia Red Gate na swoich włościach w stanie Nowy York.

Natychmiast po budowie nowego studia zrealizował kilka projektów dla kina i telewizji, m.in. produkcję HBO "Clinton and Nadine" z Ellen Barkin i Andym Garcia. "Snapshots" było pierwszym pełnym albumem z nowego studia, gdzie Jan komponował, wykonywał i wyprodukował każdy kawałek. Film promocyjny "Too Much To Lose", którego pierwszy singliel wykonywali Jeff Beck, David Gilmour z Pink Floyd i Rongo Starr.

Lata 90-te przyniosły nowe spojrzenie na udźwiękawanie filmów kinowych i telewizyjnych, rozpoczynając od "I Come In Peace" (z Dolphem Lundgrenem); "Curiosity Kills" (z Rae Dawn Chong i C. Thomas Howell); wszystkie 20 odcinków serialu "Chancer"; kilka odcinków "Tales From the Crypt" prod. HBO; spotu telewizyjnego dla Amnesty International, z prezedentem Czech Vaclavem Havlem; dwóch pilotów dla telewizji NBC "Knight Rider 2000" (z Davidem Hasselhoffem) and "News At 12"; "The Taking of Beverly Hills" (Columbia Pictures), "Ken Wahl's first post Wiseguy vehicle"; i "Sunset Heat" (z Dennisem Hopper, Michaelem Pare i Adamem Ant).

Następny projekt Jana Hamera był wielkim krokiem w świat komputerowej animacji, jako kompozytora i wykonawcy oryginalnej ścieżki dla video-albumu Miramar Productions - BEYOUND The Mind's Eye, wydanego w październiku 1992 roku. Muzyka zgrana z animacją przełamująca znane wtedy bariery wirtualnej rzeczywisctości. Roger Ebert ("Siskel & Ebert At the Movies) w "rekomendacji video tygodnia" nazwał ją "zapierającą dech w piersiach". Leonard Maltin (w radio CBS) określił ją: "porażający pokaz komputerowej animacji... hipnotyzująca... 'BEYOND The Mind's Eye' ukazuje możliwości wschodzącej sztuki [animacji komputerowej]".

BEYOND The Mind's Eye w 1993 roku bylo jednym z pieciu najlepiej sprzedających się wideoklipów - według listy Billboardu. Spędził 112 kolejnych tygodni na liscie (aż do marca 1995), i dostał 3 platynowe płyty.

1994 rok Jan poświęcił na wydanie swojego pierwszego po latach, niesoundtrackowego, albumu pod swoim nazwiskiem. Wrócił do współpracy z Jeffem Beckiem w "Underground" - przypomnieniu ich wcześniejszej udanej pracy w przeszłości. Tytułowy kawałek łączy styl flamecko Becka i funky klawiszy Hammera. Tenorowy saxofon Michaela Breckera można usłyszeć w spokojnym, jazzowym "Peaceful Sundown" i w krańcowym cybertechnicznym R&B "Curiosity Kills".

Z nastaniem 1995 roku Jan, z nową pasją i kreatywnością, powrócił do nagrywania soundtracków. Rozpoczął od godzinnego dramatu rodem z Uniwersalu "Vashing Son" z Russellem Wong z Joy Luck Club, a potem skomponował motyw przewodni i ścieżkę do 13 odcinków serialu. Skomponował i wykonał muzykędo dwóch filmów później wydanych w 1996: "A Modern Affair" (Stanley Tucci, Lisa Eichorn, Caroline Aaron i Tammy Grimes) i "In the Kingdom Of the Blind the Man With One Eye is King" (Will Petersen, Paul Winfield). Rok zakończył pisząc do "Beastmaster III - The Eye of Braxus" - długo oczekiwanego sequela fanów magii i miecza (występowali Mark Singer i Lesley-Anne Down).

W 1996 Jan Hammer znowu odnosił sukcesy. Do jego udziału przypadły: film tygodnia NBC "The Babysitter's Seduction (Phylicia Rashad, Stephen Collins, Keri Felicity Russell); "The Secret Agent Club" przyszła realizacja z Hulkiem Hoganem, Richardem Mollem, Barrym Bostwickiem i Lesley-Anne Down; "The Corporate Ladder" (Anthony Dennison, Ben Cross, Jennifer O'Neill) produkcji Orionu.

Także w 1996, aż do 2000 Jan był zatrudniony do skomponowania wszystkich utworów dla TV Nova, pierwszej komercyjnej telewizji w Europie Wschodniej z siedzibą w Czechach. Skomponował wszystko, wliczając 23 motywy przewodnie programów stacji, 50 różnych ramówek stacji, muzykę do wszystkich programów specjalnych stacji, oraz muzykę do wszystkich wiadomości, wydarzeń sportowych i prognozy pogody.

W 1997 skomponował również ciężką, rozkową ścieżkę do gry "Outlaws Racers" (MegaMedia). Kolejnym projektem było stworzenie motywu i ścieżki do pilota serialu "Prince Street" (NBC-TV) z Vincentem Spano i Mariska Hargitay. Ciekawostką 1997 roku jest pojawienie się sześciu płyt CD z kompilacjami kompozycji i wykonań Jana Hammera. Jedna z nich - "Pure Moods" (Virgin) zagościła 49 tygodni na Billboardowej liście albumów pop. Sprzedano ponad 4 miliony kopii na świecie - fenomen przy takich wydawnictwach.

Rok 1999 Jan Hammer rozpoczął od kompozycji "Even Odds" na płytę Jeff'a Beck'a "Who Else?" (Epic). Ostatecznie też poskładał trzeci, ostatni album pierwszego jego zespołu Mahavishnu Orchestra. Album nagrany w 1973 roku, tuż przed rozpadem zespołu. Premiera była przekładana, aż do decyzji założycieli zespołu w grudniu 1998 (25 lat później). Album został ochrzczony mianem Świętego Grala muzyki "fuzji" (jazz-rock). To ten album, gdzie Jan, John McLauglin, Billy Cobham, Jerry Goodman i Rick Laird dali wszystko z siebie. Album spotkał się z przychylnością krytyki i sukcesem komercyjnym. Wśród kawałków jest utwór "Sister Andrea" - klasyk Jana Hammera.

Kiedy kontrakt z TV Nova miał się ku końcowi, w 2000 zmienił się właściciel stacji. Nowe kierownictwo, chcąc zaznaczyć nową twarz i tożsamość marki, zgłosiło się do Jana, aby skomponował nową muzykę pod nową ramówkę i nowe programy. W 2000 roku także została otwarta oficjalna strona www.janhammer.com. Jesienią Jan wydał "Snapshots 1.2" (one Way Records). Kompakt, reedycja "Snapshots" z 1989 roku, został cyfrowo poprawiony i dołożono 2 nowe bonusowe kawałki.

W styczniu 2001 powrót "Miami Vice" do telewizji TNN zaowocował drastyczną ilością odwiedzin na stronie internetowej i wzmożył zainteresowanie już 15-letnim albumem. Odwiedzający najczęściej zadawali pytanie o wydanie pełnej wersji soundtracku. Jan Hammer: "Fani pytali o utwory, które nawet ja zapomniałem przez te lata, więc musiałem oglądnąć cały serial. Zorientowałem się ile utworów aż prosiło się o wydanie". I tak Jan zaczął nagrywać większość wcześniej nie wydanych utworów. Aby zachować spójność materiału korzystał przy tym ze swojego starszego sprzętu, pomagając sobie tylko nowoczesnym, cyfrowym.

W 2002 "Miami Vice: The Complete Collection" zostało wydane. Pierwsza płyta, z dwupłytowego wydania, zawierała wszystkie 20 kompozycji z poprzednich wydań Hammera: "Miami Vice", "Miami Vice II", "Miami Vice III", "Escape from Television", "Snapshots". Druga płyta zawierała 22 nigdy nie publikowane utwory, słyszalne tylko w ścieżce w serialu. Jesienią 2002 do zimy Jan wykonywał prace dla "Red Cap", sześciogodzinnego miniserialu BBC. W serialu występował Tazmin Outhwaite, gwiazda znana z serialu "East Enders".

W 2003, w wyniku zapotrzebowania na wcześniejsze prace Hammera, Sony Records dało zielone światło na wydanie debiutanckiego albumu z 1975 roku "The First Seven Days". Jan, wraz z producentem Bob'em Belden zremasterowali cyfrowo cały album w Sony New York Studios. Jan był zachwycony, ze po ponad 25-latach mógł usłyszeć swój album w jakości jakiej powinien być słuchany. Po raz pierwszy klasyczny album wyposażono w 12-stronicową okładkę, długą biografię i zdjęcia z epoki nigdy nie publikowane wcześniej. Prapremierę zaplanowano na czerwiec 2003.

Jan Hammer zapracował sobie na uznanie w świecie, gdzie nowoczesna muzyka styka się ze sztuka wizualizacji. Od psychedelicznych rytmów Mahavishnu Orchestra, przez docenione rarytasy z Miami Vice, aż do post-modernistycznych klimatów w wielu utworach dla telewizji, Jan Hammer konsekwentnie wysuwa się na front muzycznych wojowników. Zawsze sięga głębiej do swoich pomysłów, świata muzyki i sztuki stając się lepszym.

(Czerwiec 2003)
tłumaczenie, za zgodą www.janhammer.com
Krzysztof Wiśniewski

« powrót